Jumplar / Atlayışlar

Atlayışlar/ Jumplar : 

Artistik Buz Pateninde altı jump (atlayış) vardır. Bunlar axel, lutz, flip, rittberger, salchow ve toeloop’tur.

Atlayışlar tek başına yapıldığı gibi dörtlü-üçlü olarak da kombine halde yapılmaktadır.

Herhangi bir atlayışın yapılması için dikkatle uygulanması gereken 5 aşama vardır:

1. Hazırlık , 2. Sıçrama , 3. Havada uçuş ve dönme, 4. İniş, 5. Çıkış

Atlayış, bu beş aşamanın oluşturduğu bir bütündür. Bir atlayışın iyi olması için bu beş aşamanın ayrı ayrı iyi olması gerekmektedir.

Hazırlık:  Havaya sıçramadan önce, sporcunun kendisini jumpa hazırladığı aşamadır. Her atlayış için hazırlık evresi değişiktir. Ancak her atlayış için ortak olan noktalar, patencinin bedeninin dik durması, başının yukarı bakması, kollarını yana açmış olması ve kendine güvenmesidir. Dengesini ve tekniğini iyi ayarlamalıdır. 

Sıçrama: Sıçrama, ayakların buzdan kesildiği andır. Her atlayışın sıçrama aşaması farklı olur. Sıçramanın zamanlaması çok önemlidir. Sıçrama aşaması iyi kontrol edilmelidir. Beden, kollar, bacaklar ve kafa tam kontrol altında olmalı ve iyi bir sıçrama için bütün bunlar arasında iyi bir uyum bulunmalıdır. Sıçrayış yüksekliği ve açısı o jump ın yani atlayışın kalitesini ve başarılı olup olmayacağını belirler.

Uçuş ve dönme: Sıçramanın ardından havada uçuş ve dönme aşaması gelir. Atlayışın türüne göre havada yarım turdan dört tura kadar dönülür. Tur sayısı arttıkça,  havada daha hızlı dönmek gerekir. Her atlayış için havada dönüş pozisyonu hemen hemen aynıdır ama dönülmesi gereken tur sayısına göre sarfedilecek enerji farklı olur. Dönüş sırasında sürtünmeyi azaltmak ve böylece havada daha uzun süre kalabilmek için kollar ve bacaklar kapanır. Buza inmeden önce dönüş hareketi havada sona ermelidir yoksa daha sonra denge bozulur ve hatta sporcu düşebilir. 2li atlayışta 2 kere, 3 lü atlayışlarda 3 kere ( 3lü Axel dışında çünkü o atlayışta bir yarım tur daha dönülür, o atlayışın da zor olma nedenlerinden biridir bu), 4 lü atlayışlarda 4 kere dönülür kendi etrafında havadayken.

İniş: Zorluk derecesine bakılmaksızın her atlayışın iniş evresi birbirine benzer. İniş sağlam aynı zamanda hafif ve yumuşak olmalıdır. Bütün inişler geriye doğru olur. Patenci açıkça görülür biçimde tek ayağının üzerine inmelidir. Serbest kalan ayağın iniş sırasında buza değmesi hata olarak kabul edilir. Buza iniş sırasında düşmemek de çok önemlidir. İyi bir sıçrama ve havada iyi bir dönüş, iyi bir iniş sağlar. 

Çıkış: Bu, atlayışın son evresidir. Buza indikten sonra mümkün olduğunca uzun bir süre kaymak, çıkışın kontrollü biçimde yapıldığını göstermek açısından önemlidir. Çıkış anında bedenin pozisyonu da önemlidir. İyi yapılan bir çıkış, kombine olarak yapılacak ikinci atlayışın da daha kolay yapılmasını sağlar. Çıkış yaptığını sergilerkenki beden dili de jurinin dikkat ettiği bir konudur. İyi bir atlayış için bir süreliğine düzgün bir dengede geriye doğru kaymaya devam edilmelidir. 

--------- ----------- ----------- --------

Atlayışlar genellikle, onu ilk kez yapan patencilerin adları almıştır. 

Axel, salchow ve ritttberger sıçrayarak, lutz, flip ve toeloop da, serbest kalan ayağın buza vurularak güç alınmasıyla havaya sıçrayarak yapılan atlayışlardır.

Axel (Axel Paulsen’in adından gelir), Artistik Buz Pateni’nde ileri doğru sıçrayarak yapılan tek atlayıştır. Bu spor dalının en güzel ve zor atlayışı olarak kabul edilir. İkili axel, ikili atlayış kategorisinde kabul edilmesine rağmen aslında üçlü atlayış ailesinden sayılır. Üçlü axel da, havada 3,5 tur dönülmesi sebebiyle dörtlü atlayış olarak görülür ve yapılması en zor olan atlayıştır. 

Lutz, seyirciler tarafından anlaşılması en kolay jumptır. Uzun bir mesafe üzerinde geriye doğru kayıldıktan sonra yine geriye doğru sıçranarak yapılan bir atlayıştır. Patenci, sol ayak üzerinde geriye doğru kayarken sağ ayağını buza vurarak kuvvet alır ve havaya sıçrar.

Lutz, gibi vurmalı bir jump olan flip, ileri doğru kayarken patencinin birden geriye doğru dönmesi hemen sonra da geriye doğru ve lutz’a benzer biçimde sıçramasıyla yapılır. Bu nedenle, zaman zaman Lutz ile flip’in birbirine karıştırıldığı olur.

Rittberger ; Werner Rittberger’in adından gelir, çok teknik ve göz kamaştırıcı bir hareket olarak bilinir. Geriye doğru sıçranarak yapılır ve Artistik Buz Pateninde temel olarak kabul edilen atlayışlardan biridir. Sıçranılan ayağın üzerine iniş yapılan atlayıştır.

Toeloop, yine geriye doğru ve serbest kalan ayağın buza vurulmasıyla güç alınarak yapılan bir atlayıştır. 

Axel atlayışını ilk kez yapan Norveçli patenci Axel Paulsen’in adından gelir. Axel Paulsen, ilk birli axl’ı 1882’de atmıştır. İlk üçlü axel da, 1978 Dünya Şampiyonasında Kanadalı patenci Vern Taylor tarafından yapılmıştır.

Salchow, adını İsveçli patenci Ulrich Salchow’dan almaktadır.

Rittberger, adını Alman patenci Werner Rittberger’den almıştır. İlk üçlü rittberger, Loop olarak da adlandırılmaktadır, 1952 Olimpiyatlarında Amerikalı patenci Dick Button tarafından yapılmıştır.

Toeloop; Dörtlü toeloop, ilk kez Kanadalı patenci Kurt Browning tarafından 1988 Dünya Şampiyonası yarışmalarında yapılmıştır. Kanadalı Elvis Stojko, ilk dörtlü toeloop/ikili toeloop kombinasyonunu 1991 Dünya Şampiyonasında yapmıştır.

Lutz  adını Avusturyalı patenci Alois Lutz’dan alır. İlk üçlü lutz, 1962 Dünya Şampiyonasında Kanadalı Donald Jackson tarafından yapılmıştır.

AXEL : 

TOE LOOP : 

FLIP : 

LUTZ : 

SALCHOW :