Buz Pateninde Puanlama Sistemi ( 2003 Sonrası )

2003 de değişmeye başlayan ve yeni başlayan detaylı puanlama sistemi ilk defa net olarak 2006 Olimpiyatlarında görücüye çıktı diyebiliriz. Bu yeni sistemle bazı sporculara uygulanan "torpil puanların" önüne geçilmeye çalışıldı ve presentation dediğimiz sunum değerlerini de ön plana çıkarıp, sporculara sadece teknik değil, artistik yönü de önemsenmesi gerekildiği tekrar hatırlatıldı.
Tabii puanlama bu kadar detaylı olunca seviye de giderek yükselmeye zorlanmış oldu.

Bence çok da doğru oldu. Çünkü önceden sunuma hiç önem verilmiyordu. Sanki buz pateni izlerken sadece jumplar önemliydi ve jumpları temiz attı mı tamam deniliyordu üstelik hep aynı seviyede ilerliyordu yarışmalar. Ancak bu yeni puanlama sisteminin gelmesiyle Quadlar ( 4lü atlayışlar)  ortaya çıkmaya başladı. Sadece temiz kaymak yeterli olmamaya başladı. Ha aslında bir diğer nokta bu kadar detaylı puanlamayla kimi zaman hatalı kayabilenler ya da quadsız ( 4 lü atlayış ) kayanlar başarı elde edebilir oldu . Detaylı puanlandırma ile başka zorunlulardan puan kazanabilme sistemi de gelmiş olduğu için ve bu da çok tartışılan bir konu oldu. Puanlama sisteminin nasıl olduğuna geçersek ;

Puanlamayı 9 hakem yapmaktadır. Yarışma başlamadan 45 dk kadar önce bilgisayar tarafından yapılan kura ile puanlaması ele alınacak 7 hakem belirlenir. Bütün hakemlerin puanları ekrana ve dökümlere yansır ancak isimleri ile değil Judge 1, judge 2 gibi numaralandırılarak gösterilir. Yine de hakemler bellidir ve yarışma başlarken seyircilere tek tek isimleriyle tanıtılır.

Yeni sistemde 2 puanlama türü bulunuyor. Birisi teknik değerlendirme diğeri ise program bileşenleri değerlendirmesi. Teknik puanlamada sporcunun kısa programda ve serbest programda yapması gereken zorunlu elementlerin zorluk dereceleri belirlenir ve bunların ne kadar artı değerde ya da ne kadar eksi değerde olduğu belirtilir. Program bileşenleri ise programını sunuş şekili yani adım dizisi zorlukları, jest ve mimikler , müzik, kostüm gibi detaylar işin içine girer.

Teknik Bölüm :

Teknik uzman, patenci programını sunarken, hangi hareketin yapıldığını ve zorluk derecesini hakemler için belirler. Her elementin ( zorunlu elementin) zorluk düzeyine göre temel bir değeri vardır. Atlayışların temel değerleri, o atlayış zorluğuna ve tur sayısına göre önceden belirlenmiştir. Örneğin, üçlü axel (temel değeri 8.2 puan), daha az zor olan ikili axel’dan (3.5 puan) daha değerlidir. Aynı şekilde, üçlü lutz (6 puan), “daha az zor olan” üçlü toeloop’tan (4 puan) daha değerlidir. Atlayışlar dışındaki elemanlar için de (dönüşler, adım dizileri), 1 ile 4 (en zor, en yüksek seviye) arasında zorluk düzeyi (derecesi) belirlenmiştir. Örneğin, temel bir spin (dönüş), kenar ya da pozisyon değiştirilerek ya da daha zor pozisyonda yapılarak veya daha değişik bir pozisyondan girilerek daha zor (seviyesi yüksek) hale getirilebilir ve böylece daha yüksek puan alınabilir. Buz Dansı’nda, zorunlu dansın her bölümünün ve orijinal dans ile serbest dansın her elemanının zorluk seviyesine göre bir temel değeri vardır. 

Her hakem, her elemanın ne kadar iyi ya da kötü yapıldığına göre yedi yapılış puanından (-3, -2, -1, 0 +1, +2, +3) birini verir. Bu değerlendirme, her elemanın temel değerine eklenir (+ puanlar) ya da çıkarılır (– değerler). Örneğin, patenci üçlü axel yapmışsa (8.2) ve hakem de +3 olarak değerlendirmişse (3.0 puan), patenci 11.2 puan alır. Ama hakem -3 puan vermişse, patencinin puanı düşer.

<< Bu artı puanların belirlenmesinde sporcuların jumpları yani atlayışları yaparken tek kol havada yapması, ya da çift kol havada yapması veya atlayışlara giriş ve çıkışlarda sergilenilen tavır ve ekstra sunum hareketi önemlidir. Aynı şekilde atlayış çıkışlarındaki denge kayıpları, eli buza değmeler vb. gibi durumlar da eksi puanların alınmasını belirler. >>

En yüksek ve en düşük puanlar çıkarıldıktan sonra geriye kalan beş hakemin puanlarının ortalaması alınır ve elde edilen bu puan, o eleman (hareket) için hakem panelinin verdiği puan olur. Hakem panelinin her hareket için verdiği puanlar toplanır ve o programın toplam eleman puanı (TES) elde edilir.

Program bileşenleri :

İşte bu noktada artistik değerler ön plana çıkar ve bir sporcunun artistik yöne değer verip vermediği bu noktadan da anlaşılır. Hakemler, patencinin programının sona ermesinden sonra, beş program bileşenine (zorunlu dansta dört bileşen) 0.25’lik aralıklarla 1 (çok kötü) ile 10 (mükemmel) arasında puan verir.

Kayma becerisi: Genel olarak kayış kalitesidir. Bunlar, kenar kontrolü, buz üzerinde kayış biçimidir.

Geçişler/Bağlayıcı ayak oyunları ve Hareketler: Değişik ve karışık ayak oyunları, pozisyonlar ve elemanları birbirine bağlayan hareketlerdir (Zorunlu dansta kullanılmamakta)

Performans/Kayma tarzı: Performans, patencilerin ya da çiftlerin bedenen, duygusal açıdan ve zihnen müziğin ve koreografinin özünü yansıtabilmedir. Kayma tarzı da, hareketin ve duyarlılığın kalitesidir. Bu, Çiftler patinajında partnerlerin arasındaki uyumu da içerir.

Koreografi: Bütün hareketlerin ahenk, yapı, ifade, birlik, alan kullanımı gibi ilkelere uygun olarak özgün bir biçimde düzenlenmesidir. (Zorunlu dans yoktur)

Yorumlama: Müziğin buz üzerinde hareketlerle yaratıcı bir biçimde kullanılmasıdır.

Zamanlama : Çiftlerin zorunlu dansın ritmini yansıtacak biçimde tam zamanında kayma becerisidir.

Hakem heyetinin her bileşen için verdiği puanlar, program içindeki teknik elemanlara dengelemek için belli bir katsayı ile çarpılır.  

<< Aslında ayrıca sporcuların piste çıkmasıyla müziğin başlamasındaki başlangıç hareketine kadar geçen süre yani zamanlama da önemlidir. Çünkü belli bir süreyi geçtiği anda bu noktada da -1 yani dedaction dediğimiz ceza puanını alırlar. >>

Toplam sonuçta ise : 

Teknik puan (toplam eleman puanı) ile program bileşenleri puanı toplanır ve varsa ceza puanları çıkarılır (düşme, zaman ihlali, uygunsuz giysi vs…). Ortaya çıkan puan, yarışmanın o bölümü için patencinin elde ettiği toplam bölüm puanıdır. Kısa programını toplam bölüm puanı ile serbest programın toplam bölüm puanı toplanır ve ortaya çıkan toplam puana göre sıralama oluşur ve böylece madalya kazananlar belirlenir.

< Bazı bilgiler için ursuspolaris sitesine teşekkürler.. >